طلا به خاطر انعطاف، رسانایی، دوام و جلوۀ زیبایی که دارد یکی از گرانترین فلزات دنیاست اما گرانترین نیست. قیمت هر اونس طلا در زمان انتشار این مطلب حدودا 1850 دلار است؛ قیمتی که گرچه بالاست اما نمیتواند با قیمت فلز دیگری به نام «رادیوم» رقابت کند.
رادیوم در حال حاضر گرانترین فلز دنیاست و یکی از کمیابترین فلزات نیز به حساب میآید. قیمت هر اونس رادیوم در حال حاضر برابر 10300 دلار است. اما چه چیزی باعث شده که رادیوم چنین قیمت سرسامآوری باشد؟
رادیوم به سادگی نسبت به اکسیژن واکنش نمیدهد و این نکته آن را به یک کاتالیست کامل تبدیل میکند که نسبت به فرسایش و زنگزدگی کاملا مقاوم است. رادیوم از حیث سختی بسیار زیاد و نقطۀ ذوب بالا (1964 درجۀ سانتیگراد) در ردۀ فلزاتی مانند پلاتینیوم، پالادیوم، اوسمیوم، ایریدیوم و روتنیوم قرار میگیرد.
تابآوری بالای رادیوم در برابر دمای بالا و حلناپذیریاش در بسیاری از انواع اسیدها، آن را به مادهای بسیار کاربردی برای استفاده در خودروها، هواپیماها، وسایل الکتریکی و سیمهای مقاومت تبدیل میکند.
کمیاب بودن این ماده به این معناست که در هر یک میلیون واحد از خاک زمین فقط 0.000037 واحد از آن وجود دارد. این در حالی است که در هر یک میلیون واحد خاک زمین 0.0013 واحد طلا یافت میشود. در هر سال حدود 16 تن رادیوم در جهان تولید میشود (عمدتا در آفریقا و روسیه) و کل ذخایر آن در حال حاضر 3 هزار تن برآورد میشود.
این فلز کمیاب در سال 1803 میلادی توسط ویلیام هاید وولاستون کشف شد؛ یک شیمیدان انگلیسی که این عنصر را از یک قطعۀ کانسنگ پلاتینیوم در آمریکای جنوبی استخراج کرد. این اندکی بعد از آن بود که وولاستون موفق به کشف پالادیوم شده بود. وولاستون بعد از کنار زدن پلاتینیوم و پالادیوم از کانسنگ، متوجه پودر قرمزرنگی شد که بعد از تصفیه شدن به وسیلۀ هیدروژن به شکل فلز رادیوم خودش را نشان داد.
نمکِ رادیوم
این فلز با اینکه رنگ نقرهای و سفید درخشانی دارد، نام خود را از کلمهای یونانی به معنی گل سرخ گرفته است؛ این به خاطر رنگ قرمز نمکِ رادیوم است.
با وجود کمیابی و زیبایی رادیوم، در حال حاضر 90 درصد استفادۀ آن در تولید کاتالیزور خودرو است؛ استفادهای که شاید برای گرانترین فلز دنیا کمی توهینآمیز به نظر برسد!